Etiket: projeler

Belgeler & Arşivler, Dijital, İklim & Çevre, Mekânlar, Tarih, Yüzey Araştırması & Peyzajlar

Peyzajlar

Merkez Lidya Arkeolojik Yüzey Araştırması (CLAS) başladığında, araştırmanın temeli “peyzajlar”—bir bölgenin bütününe yaklaşım—kavramı çevresinde atılmıştır. Kavramsal anlayışlardan tabiatın fiziksel dönüşümüne kadar zaman içinde meydana gelen değişim, toplulukların ev ve bölge kavramlarına nasıl atıfta bulunduklarına dair fikirlerin değişmesine neden oldu. Yerleşik topluluklardan yaylacılığa, insan mirasının gelip geçtiğine dair zengin anlatılar bu bölgeyi tanımlamaktadır. Araştırmaya olan ilgimizin temelinde Bozdağ havzasındaki ormanlar ve göllerden, uçsuz bucaksız Gediz Nehri ovasından, birçok nehirden (Gediz ve Alaşehir başta olmak üzere), büyük Marmara Gölü’nden, batı ve kuzey dağlarının yaylalarından, bu çevrenin içinde ve etrafında şekillenen miras katmanlarıdır.

Ekip Sorumluları

Christina Luke, Koç Üniversitesi Chris Roosevelt, Üniversitesi

 

İklim & Çevre

DNA: Antik ve Sediman DNA Çalışmaları

Antik DNA çalışmalarının kapsamı, Kaymakçı’daki kazılardan elde edilen arkeobotanik materyalin genetik karakterizasyonlarını ve Marmara Gölü havzası, sırt ve yaylaları ile Gediz ovasını kaplayan alanlardan alınan tortuları incelemeyi amaçlamaktadır. Buradaki amaç, tarih öncesinden bugüne, genellikle evcilleştirme nedeniyle meydana gelen genetik değişiklikleri değerlendirmektir.

Antik (aDNA) ve Sediman DNA (sedaDNA) araştırma grubunun ana hedefleri aşağıdaki gibidir: i) kontrollü kazılar sonucu genomik çalışmalarda kullanılmak üzere yüksek kaliteli antik DNA elde etmek için kömürleşmiş tohumları (örneğin buğday, arpa, nohut, darı ve üzüm) toplamak; ii) evrimsel değişiklikler için agronomik açıdan önemli gen bölgelerini ve tarımsal bitkilerin antik DNA’sının agronomik karakterini taramak ve bunları çağdaş akrabalarıyla karşılaştırmak, böylece bu çalışma, hasat edilen bitkilerdeki değişiklikleri, özellikle de antik türlerden diğerine genetik varyasyonu anlayacak ve gelecekteki tarımsal faaliyetlere ışık tutacaktır; iii) Marmara Gölü Havzası ve Gediz ovası boyunca stratejik olarak yerleştirilmiş bir dizi sediman çekirdeğinden çıkarılan sedaDNA’nın genetik analizi yoluyla bölgenin tarım ve bitki örtüsü hakkında bilgi edinerek, mevcut bitkilerin nüfus dinamiklerini incelemek ve böylece belirli mahsullerin geçmiş ve mevcut yetiştirme süreçleri hakkında önemli sorulara cevap verebilmektir.

Ekip Sorumluları

Zeki Kaya, Orta Doğu Teknik Üniversitesi

Asiye Çiftçi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi

Funda Özdemir Değirmenci, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Çiğdem Kansu, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi

 

Dijital, Kazılar

Dijital Kayıt & Veritabanı

2005 yılında yüzey araştırmasının başlangıcından günümüzdeki kazı çalışmalarına kadar, sürekli olarak gelişen teknolojilere ayak uydurup, arkeolojinin uygulanması ve arkeolojik kayıtların yorumlanmasını gelişmekte olan en son teknolojiler ile incelemeye çalıştık. Portatif GNSS, dijital fotoğrafçılık, Coğrafi Bilgi Sistemleri ve veri tabanı entegrasyonları ile yüzey araştırması sırasında başlayan çalışmalar, sonrasında kazı sürecinde de “kağıtsız” dokümantasyon teknolojileri ile devam etmiştir.

2014 yılında, bu çalışmalara Kaymakçı için bütünsel bir dijital kayıt çözümüyle devam ettik: KAP Kayıt Sistemi. Bu sistem, birkaç kilometreye yayılan güneş enerjisiyle çalışan, bir noktadan bir noktaya ağın sağladığı bağlantıdan yararlanan merkezi bir PostgreSQL veritabanı, MS Access formları, arazi fotoğrafları ve laboratuvar fotoğrafçılığı için alınmış Android uygulamaları ve GNSS ekipmanı kombinasyonu yoluyla veri girişini depolamaktadır. Sistemi destekleyen donanım ve yazılım yıllar içinde güncellenmiş ve kısmen değiştirilmiş olsa da, sistemin ana mimarisi varlığını sürdürerek ekip çalışmamızı tanımlayan entegre iş akışlarının temelini oluşturmaktadır.

Ekip Sorumluları

Gary Nobles, Oxford Arkeoloji

Catherine Scott, Brandeis Üniversitesi Tunç Kaner, Koç Üniversitesi

 

Kazılar, Materyal Bilimleri, Şeyler, Yüzey Araştırması & Peyzajlar

Konservasyon

Kaymakçı’daki mevcut konservasyon çalışmaları, Kaymakçı’daki kazılar için açmadaki çalışmalara desteğe ve arkeolojik malzemelerin işlenmesine, buluntuların stabilizasyonuna ve iyileştirilmesine odaklanmaktadır. Devam eden eğitim programımız, uzman bir konservatörün lisans ve lisansüstü öğrencileriyle çalışıp, onları eğitmesini amaçlamaktadır. Birincil verilerle çalışan konservasyon ekibi, metal, seramik ve pigmentlere kadar çeşitli malzemelerin stabilizasyonuna odaklanmaktadır. Araştırma merkezindeki konservasyon laboratuvarı, çalışma materyallerinin depolanmasından ve Manisa Arkeoloji Müzesi’ne aktarılmadan önce birincil işlemden geçirilmesini sağlamaktadır. Ek olarak, konservasyon ekibi, hassas veya ünik kontekstlerde, özellikle dikkatli bir kazı ve toplama süreci gerektiğinden, kazı sürecini de denetlemektedir. Konservasyon ekibi ayrıca her sezon sonunda kazı alanlarının koruyucu kaplamalarla (jeotekstillerle) kapatılmasını ve sonraki sezonun başında da açılmalarını yönetmektedir.

Konservasyon ekibi, alanda yapılan arkeolojik kazı kararlarına yardımcı olmak için bir dizi kimyasal ve enstrümantal teknik kullanarak bulguların analizi ve yorumlanmasından da sorumludur. Mevcut araştırma projeleri, alanda ve laboratuvarda kullanılan konservasyon protokollerinin istikrarının gözden geçirilmesinin yanı sıra, Kaymakçı’da düşük sıcaklıkta malzeme işleme ve seramik üretim teknolojilerine yönelik incelemeleri içermektedir. Bu ortaklaşa gerçekleşen araştırma projeleri, buluntuların ve bunların korunmasının daha detaylı bir şekilde anlaşılmasını ve bunların alanın kronolojisi, mekânsal organizasyon ve bölgenin diyajeneziyle nasıl ilişkili olduğunu anlamamızı kolaylaştırmaktadır.

Ekip Sorumluları

Caitlin O’Grady, College London Üniversitesi

 

Kazılar, Materyal Bilimleri, Şeyler, Yüzey Araştırması & Peyzajlar

Seramik

Çanak çömlek parçaları, arkeolojik alanlarda hem yüzeyde görülebildiğinden hem de gömülü katmanlarda bolca bulunduğundan en göze çarpan arkeolojik malzeme kategorisini temsil etmektedir.

CLAS verileri doğrultusunda, projemiz, bölge için ilk geniş ölçekli tipolojiyi oluşturmak için çalışmaktadır. Elbette Kaymakçı ve yakınındaki Sardis’teki ayrıntılı kazılar, belirli dönemleri anlamamıza ve düzeltmemize olanak sağlamaktadır. Şimdiye kadar Kaymakçı’dan gelen kronoloji, zengin bir çanak çömlek repertuvarı ortaya çıkardı. En iyi belgelenmiş kategoriler, bölgenin MÖ 2. binyılın ortası ve sonunu temsil eden seramik tipleridir. Özellikle Kırmızı-Açık Kahve, Gri ve Kırmızı-Kahverengi Kaba mallar Kaymakçı çanak çömleklerinin ana gruplarını oluşturmaktadır.

Geçmiş seramik analizleri, zaman içindeki üretim çalışmalarına odaklanmıştır. Kaymakçıda araştırmacılarımız, üretimdeki ve atölyelerdeki olası değişiklikleri göstermek için seramiklerin nötron aktivasyon analizinden, kimyasal parmak izlerine kadar araştırmaktadırlar. Tahmin edebileceğimiz gibi, düşük nüfus ve kırsal mezraların olduğu dönemlerde, üretim merkezden dağıtılmıştı, ancak kentleşme dönemlerinde üretim çok daha merkezileşmişti.

Gelecekteki çalışmalar, seramik yüzeylerindeki işlemlerin gösterdiği kimlik ve performansa odaklanmaktadır.

Özellikle ilgi çeken parçalar, yerel altın ve gümüş mika astarlı mallar ile MÖ 2. binyılın yabancı bağlantılarının göstergesi olan boyalı ürünlerdir. Ek olarak, araştırmacılarımız, 3D tarama ve lazer profillemeden ince kesit petrografiye, taramalı elektron mikroskobundan (SEM), x-ışını floresans (XRF) ve Raman spektroskopisine kadar yeni dokümantasyon ve analiz teknolojileri ile ilgilenmektedirler.

Ekip Sorumluları

Peter Pavúk, Charles Üniversitesi

Tunç Kaner, Koç Üniversitesi

Peter Demján, Charles Üniversitesi

 

İklim & Çevre, Kazılar, Materyal Bilimleri

Arkeobotani

Arkeobotaniye—antik botanik kalıntıların çalışılmasına—yaklaşımımız, toplumların çevreleri ile nasıl etkileşimde olduğunu araştırmaktır. Bizler sadece insanların ne yediklerini değil, insanların hayvanlarını beslemek için yetiştirdiklerinde araştırıyoruz. Uzmanlarımız ayrıca, tarım stratejileri ve yemek kültürlerini anlamak, yabani ve ekili bitkilerin geçmiş ve tıbbi uygulamalardaki günümüz rolünü anlamak ve bahçecilik faaliyetlerini anlamak için eski metinleri araştırıyorlar. Bu verileri geçmiş çevreyi yeniden yapılandırıp anlamak için kullanıyoruz. Kaymakçı kazılarındaki sediman örnekleri tüm kontekstlerden alınmaktadır -dolgular, tabanlar, ocaklar… Sonrasında yüzdürme işlemi ile genellikle kömürleşmiş botanik kalıntıları toplayıp, laboratuvarlarda tanımlanmaktadır. Daha sonrasında ise, stabil karbon (δ13C) ve azot (δ15N) izotop analizleri ve antik DNA çalışmaları gibi çok daha detaylı analizler yapılmaktadır. Araştırma ekibimiz mevsimlik çeşitli sebze ve meyve tüketimi ve araştırma merkezimizdeki ağaçlardan elde edilen doyurucu miktarda zeytinyağı içeren yiyecekler ile mümkün olduğunca yerel yemekler yiyerek sürdürülebilir uygulamanın da parçası olmaktadırlar. Buna ek olarak, araştırma merkezimizde meyve bahçesi ve bostanımız bulunmaktadır.

Ekip Sorumluları

Nami Shin, Koç Üniversitesi ve Tübingen Üniversitesi John M. Marston, Boston Üniversitesi